معرفی کارتوگرافی، کاربردها و نحوه ی یادگیری آن

آخرین بروزرسانی: 17, اردیبهشت, 1402

کارتوگرافی چیست: (تعریف کارتوگرافی)

کارتوگرافی کلمه ای فرانسوی است که ازدوبخش کارتو و گراف تشکیل شده است.در فرانسوی کارتو به معنای نقشه و گراف هم گرافیکی است که برای نقشه استفاده می شود که در مجموع به معنای تهیه ی نقشه با گرافیک مخصوص با شرایط و ضوابط خاص یا بصورت معمول به معنای زیبا سازی نقشه است.

(اگر با ویدئو راحت تر هستید می توانید ویدئو زیر را مشاهده کنید)

کاربرد کارتوگرافی در نقشه برداری و یا دیگر رشته ها:

میتوان گفت کارتوگرافی در همه ی رشته های مهندسی مورد استفاده است چون بدون آن، نقشه ی ما هیچ جلوه ای برای ارائه و تفهیم به کارفرما ندارد. در اصل ما با ساده سازی، گویا کردن و زیبایی درک آسانی از نحوه استفاده نقشه برای اشخاص دیگر فراهم می کنیم.

پس تنها راه ارائه ی نقشه به بهترین شکل و زیباترین حالت، کارتوگرافی است.

ضرورت آموزش کارتوگرافی برای نقشه بردارها یا تمامی حوزه ها:

معمولا افرادی که نقشه برداری زمینی انجام می دهند،صرفا به دلیل زمان بر بودن و نداشتن تخصص در مباحث گرافیکی ورود نمی کنند. ولی یادگیری کارتوگرافی برای نقشه بردارها و یا دیگر حوزه های نقشه برداری باعث بهبود عملکرد آنها حین برداشت و تهیه ی نقشه و در نظر گرفتن نکات لازم برای کارتوگراف، و کارتوگرافی بهتر نقشه می شود.

ضمن اینکه افراد میتوانند به صورت تخصصی کارتوگرافی را یاد بگیرند و نقشه تهیه کنند، همینطور با یادگیری آن، با در نظر گرفتن المان ها و نکات ضروری و لازم، در تهیه ی نقشه ی بهتر و گویاتر به کارتوگراف کمک کنند.

یادگیری کارتوگرافی در موارد مختلف برای کارفرما ها نیز الزامی است. چرا که با توجه به چند موضوعی بودن رشته ی نقشه برداری (معماری، شهرسازی، باستان شناسی و…) قواعد و قوانینی موجود است که در تمامی نقشه ها اجرا می شود. برای مثال لیبل گذاری یا سیمبولوژی کردن و…

بعضی لیبل ها نشان دهنده ی نوع نقشه است و با شناخت این علم شما میتوانید با دیدن هر لیبل خاص، سریعا نوع نقشه را تشخیص دهید.

دید کلی یا یادگیری تخصصی:

کارتوگرافی در رشته های مختلف متفاوت است.برای مثال کارتوگرافیستی که در حوزه ی معماری فعالیت می کند لزوما احتیاجی به یادگیری نقشه برداری ندارد. پس برای یادگیری تخصصی، ابتدا باید گرایش و زمینه ی فعالیت خود را مشخص کنید.

باید به این نکته توجه کرد که کارتوگرافی علم تهیه نقشه است، درهر حوزه ای که فعالیت می کنید و  یا برداشت اطلاعات دارید این علم کاربرد دارد و صرفا برای نقشه های توپوگرافی استفاده نمی شود.

بصورت کلی قوانینی که در تمامی نقشه ها عمومیت دارند،  می باید توسط کارتوگرافیست ها فراگرفته شود و دوستانی که قصد دارند وارد بحث تخصصی کارتوگرافی شوند، یادگیری بحث تخصصی را منوط بر رشته ی کاربردی و فعالیت خود انتخاب کنند.

پس یادگیری این علم، برای تمامی افرادی که در رشته هایی مثل نقشه برداری، معماری،شهرسازی،باستان شناسی،مرمت بناهای تاریخی و دیگر رشته های فنی مهندسی، برای داشتن دید بازتری نسبت به موضوع، ضروری است.

سطح آموزش و اطلاعات کلی رشته های فنی مهندسی درباره ی کارتوگرافی:

متاسفانه مبحث کارتوگرافی باتوجه به اهمیت بسیار زیاد آن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در واقع کارتوگرافی بهترین و دقیق ترین راه برای ارائه ی اطلاعات است.

در بسیاری از موارد حتی اگر نحوه ی برداشت و اطلاعات بدست آمده دقیق باشد ولی نحوه ی ارائه این اطلاعات به کارفرما به شیوه ی درستی انجام نشود، ممکن است شبهاتی درباره ی کار به وجود بیاید و در بعضی موارد منجر به برگشت خوردن کار شود.

پس ارائه ی کار به کارفرما به شیوه ای که تمامی اطلاعات دقیق منتقل شود از اهمیت زیادی برخوردار است که ما به این وسیله میتوانیم به بهترین نحو ممکن، اطلاعات برداشت شده را ارائه کنیم.

نرم افزارهای کارتوگرافی برای ویرایش نقشه:

نرم افزار های بسیاری در مبحث کارتوگرافی وجود دارند که همه ی آنها بر پایه وکتور هستند. مثل نرم افزارهای اتودسک در رشته های نقشه برداری و معماری، نرم افزار آرک جی آی اس که در مباحث شهرسازی و نقشه برداری بسیار اهمیت دارد.

نرم افزارهایی مثل AutoCAD ، Civil 3D ،AutoCAD map و ArcGIS برای کارتوگرافی در تمامی گرایش ها استفاده می شود.

تفاوت نرم افزار های کارتوگرافی:

تفاوت این نرم افزارها در ماژول ها و کاربرد آنها در حوزه ی فعالیت هر شخص می باشد.

برای مثال نرم افزار AutoCAD که بیشتر در رشته های معماری مورد استفاده قرار می گیرد، ماژول های بیشتری در خصوص تهیه و زیباسازی نقشه های معماری به شما می دهد و همینطور نرم افزار Civil3D که بیشتر در حوزه ی نقشه برداری مورد استفاده قرار میگیرد، گزینه ها و قابلیت های بیشتری در تهیه ی نقشه های نقشه برداری به شما می دهد.

اما بطورکلی دسته بندی استفاده از این نرم افزارها بصورت تخصصی به شرح زیر است:

• مرمت، باستان شناسی ومعماری از نرم افزار اتوکد
• نقشه برداری از نرم افزار Civil3D
• نقشه برداری و شهرسازی، و کسانی که به اطلاغات مکانی نیاز دارند از نرم افزار ArcGIS

پس هر نرم افزار بصورت تخصصی برای حوزه ی خاصی کاربرد دارد اما این موضوع به این معنی نیست که معمارها قابلیت استفاده از نرم افزار Civil3D را نداشته باشند یا بالعکس. تمامی نرم افزارها با توجه به وکتور بودنشان اجازه ی دسترسی به یک سری کاربردهای کلی در هر حوزه ای را به شما می دهند.

برای مثال در نرم افزار GIS که یک نرم افزار چندموضوعی است، شما میتوانید باتوجه به حوزه ی فعالیتتان ماژول هایی تعریف کنید که مربوط به خروجی مربوط به همان رشته باشد مثل نقشه برداری و معماری و…، در صورتی که این نرم افزار بیشتر بصورت تخصصی برای رشته های شهرسازی و نقشه برداری مورد استفاده قرار می گیرد.

در بسیاری از حوزه ها مثل باستان شناسی،زمین شناسی و زلزله شناسی علاوه بر نرم افزار AutoCAD، از نرم افزار ArcGIS ، به دلیل قابلیت اضافه کردن ماژول استفاده می شود که اطلاعات بسیار دقیقی به شما می دهد.

پس با توجه به متنوع و زیاد بودن گزینه ها و ماژول های نرم افزار های ذکر شده، یادگیری کامل ودقیق با تمامی قابلیت های نرم افزار ضروری نیست و شما می توانید صرفا قابلیت های مورد نیاز برای تهیه ی نقشه ی مورد نظرتان را آموزش ببینید و خروجی مطلوبی داشته باشید.

نکته ی آخر:

دوستانی که قصد دارند مبحث کارتوگرافی را آموزش ببینند بهتر است که در ابتدا نوع خروجی مد نظر خود را با توجه به حوزه ی فعالیت خود در نظر بگیرند و با توجه به نیازشان نرم افزار مناسبی را برای آموزش انتخاب کنند هرچند یادگیری نرم افزار ها بصورت کامل در طول زمان پیشنهاد می شود.

در انتها پیشنهاد می کنیم گفتگوی زیر در مورد فرصت ها و چالشهای کارتوگرافی را مشاهده کنید:

اگر می خواهید کارتوگرافی تصاویر پهپاد را آموزش ببینید سری به دوره کارتوگرافی داده های پهپاد بزنید:

آموزش کارتوگرافی داده های پهپاد

+ +

برخی سوالات متداول

کارتوگرافی یعنی چی؟

کارتوگرافی کلمه ای فرانسوی است که ازدوبخش کارتو و گراف تشکیل شده است. در فرانسوی کارتو به معنای نقشه و گراف به معنی گرافیکی است که برای نقشه استفاده می شود که در مجموع به معنی زیبا سازی نقشه است.

از چه نرم افزاری برای کارتوگرافی استفاده می شود؟

نرم افزارهایی مثل AutoCAD ، Civil 3D ،AutoCAD map و ArcGIS برای کارتوگرافی در تمامی گرایش ها استفاده می شود.