روش تهیه کادر و لژاند نقشه طبق استاندارد و دستورالعمل سازمان نقشه برداری کشور

آخرین بروزرسانی: 17, اردیبهشت, 1402

سازمان نقشه برداری مسئول استاندارد سازی

یکی از مسئولیتهای سازمان نقشه برداری کشور به عنوان سازمان مسئول تهیه و تولید نقشه و اطلاعات مکانی، استاندارد سازی و ایجاد یکنواختی در زمینه نقشه (لجند نقشه یا لژاند نقشه و تمامی مسائل مربوط به نقشه)، اطلاعات مکانی و سیستم های اطلاعات مکانی (GIS) و همچنین جلوگیری از دوباره کاری است.

این وظیفه توسط کمیته استانداردهای اطلاعات توپوگرافی رقومی یا با هماهنگی آن صورت می گیرد. استانداردهای تدوین شده در نگارشهای مختلف استاندارد ها و دستورالعمل ها منتشر شده و در دسترس همکاران قرار گرفته است.

یکی از استانداردهایی که توسط سازمان نقشه برداری تهیه و تدوین شده است، نحوه صحیح ساخت و تولید لژاند برای نقشه های تولید شده با شرایط و ضوابط این سازمان است، که در نگارشی با نام استاندارد تهیه نقشه های رقومی در اختیار عموم قرار گرفته است.

این استاندارد دارای نگارشهای مختلف و برای نقشه های کوچک و بزرگ مقیاس تدوین شده است که در سالهای مختلف و با توجه به نظرات و پیشنهادهای مدیریت و نظارت و کنترل فنی سازمان و همچنین شرکتهای مهندسین مشاور، تعییراتی در آن اعمال شده است.

با توجه به این که لژاند نقشه در مقیاسهای مختلف دارای تفاوتهایی از نظر نماد، نوع، اندازه فونتها و همچنین اطلاعات کامل کننده حاشیه نقشه می باشد، ضوابط خاصی نیز برای آنها تدوین شده است.

لژاند نقشه چیست

کلید، لژاند یا لجند نقشه توضیح بصری نمادهای مورد استفاده در نقشه است، لژاند نقشه شامل یک نمونه از هر نماد (نقطه، خط، یا چند ضلعی (محدوده یا ناحیه)) و شرح کوتاهی از معنای نمادهاست. به عنوان مثال یک منحنی آبی رنگ ممکن است نشان دهنده رودخانه باشد.

از آنجایی که معنی نمادهای نقشه در مناطق مختلف متفاوت است یک لژاند واضح و استاندارد و همچنین مختصر برای انتقال ویژگی های متمایز نقشه بسیار مسئله مهمی است.

به طور کلی لژاند نقشه نمایش گرافیکی از اطلاعات نقشه با اصول طراحی مشابه نقشه یا هر گرافیک دیگری است. تنها تفاوت موجود این است که لژاند، مربوط به اطلاعات نقشه ای است که به آن متصل است.

بنابراین مهم است که مفاهیم طراحی چیدمان مانند، هماهنگی، تعادل بصری، وضوح، منطق بصری، گروه بندی منطقی، و ارجاعات بدون ابهام برای ایجاد لژاند مورد توجه قرار گیرند.

لژاند باید ساده باشد و موقعیت آن تا حد زیادی به فضای باز موجود در نقشه بستگی دارد. لژاند باید در فضای خالی نقشه متمرکز باشد و به اندازه ای بزرگ باشد که کاملا خوانا باشد و انقدر کوچک باشد که در سلسله مراتب بصری (یعنی درجه اهمیت) از نقشه اصلی پایین تر باشد.

طبقه بندی عوارض

اولین مرحله در تهیه لژاند نقشه، طبقه بندی عوارض موجود در نقشه می باشد، این طبقه بندی شناخت درست و صحیحی نسبت به عوارضی که در نقشه ترسیم شده است، را به کاربر می دهد. به منظور دسترسي سيستماتيك به این اطلاعات، يك نظام طبقه بندي و كد گذاري برای عوارض طراحي شده است كه  تعاریف و شرح مفصل آن در نگارش آخر استاندارد تهیه نقشه های رقومی به تفصیل آمده است.

بعد از تعیین مشخصات عوارض جداول مشخصات نمادها، نوع و ضخامت خطوط برای ترسیم این نمادها استاندارد سازی شده است، که نحوه چیدمان این نمادها و همچنین ضریب آنها در مقیاسهای مختلف کاملا مشخص شده است.

این جداول که نمونه ای از آن را در تصویر مشاهده می کنید از نام عارضه، مشخصات و نحوه ترسیم نماد عارضه، شکل نماد ترسیم شده و همچنین نام لاتین عارضه، مقیاس نقشه ای که از این نماد می توان در آن استفاده شود و مشخصات ترسیم تشکیل شده است.

جدول جامع مشخصات گرافیکی

بعد از مشخص شدن شکل نماد و  نحوه ترسیم آنها برای عوارض مختلف، تدوین جدول جامعی به منظور تعیین مشخصات گرافیکی عوارض در تبدیل و کارتوگرافی بوده است، که دارای مشخصات جامعی از عوارض کد گذاری شده که در قسمت اول به آن اشاره شد به همراه مشخصات کامل ترسیم می باشد. تصویر نمونه ای از این جدول را در ادامه مشاهده می کنید.

اندکس

یکی دیگر از موارد مهم در (اطلاعات حاشیه ای) لژاند نقشه ها اندکس نقشه می باشد که در تمام کادرهای نقشه وجود دارند و راهنمای اصلی نقشه و موقعیت آن در منطقه می باشد. اندکس از كنار هم قرار دادن شيتهاي نهايي منطقه و انتخاب عوارض مورد نياز (بر اساس جدول مشخصات عوارض اندكس) و بر طبق قوانين جنراليزاسيون اندکس مورد نظر در ارتفاع متوسط منطقه تهيه ميشود.

لازم به ذکر است که اندازه اندکس نقشه براساس تعداد شیتها و حجم عوارض تعیین می شود.

در تصویر زیر می توانید نمونه های اندکس نقشه های بزرگ مقیاس را مشاهده نمایید.

تعیین رنگ عوارض

یکی دیگر از مواردی که در استاندارد تهیه نقشه های رقومی توضیح داده شده است، تعیین رنگ عوارض، نوشته ها، نمادها می باشد که به تفصیل در استاندارد توضیح داده شده است و جزوه مواردی است که می باید در تهیه نقشه و در لژاند آن مورد توجه قرار گیرد.

نحوه ارائه سیستم مختصات و سیستم تصویر، بلوک بندی نقشه ها براساس مقیاس، موارد دیگری هستند که در استاندارد سازمان مورد توجه قرار گرفته است.

اطلاعات مورد نیاز نقشه های استاندارد

بعد ازآشنایی با این موارد اطلاعات حاشیه ای یا همان لژاند نقشه به صورت زیر در استاندارد لیست شده است:

این موارد برای نقشه های بزرگ مقیاس صادق است و برای نقشه های کوچک مقیاس قسمت هایی از آن تغییر می کند.

• عبارت سازمان نقشه برداری کشور در وسط و بالای کادر نقشه
• نمادها و نام آنها در سمت راست برگ نقشه و با توجه به لیست عوارض موجود در منطقه
• نام منطقه در بالای نقشه در سمت راست به فارسی و در سمت چپ به لاتین
• مقیاس نقشه در دو گوش بالای نقشه پس از نام منطقه در سمت چپ به لاتین و در سمت راست به فارسی
• نام تهیه کننده، سفارش دهنده، تاریخ عکسبرداری، تاریخ نقشه برداری، تاریخ تهیه نقشه در پایین نقشه و در گوشه سمت چپ با حروف مناسب به فارسی و لاتین
• شماره برگ نقشه، در دو گوش بالای نقشه و در جلوی مقیاس نقشه در سمت چپ به لاتین و در سمت راست به فارسی
• مقیاس خطی : در قسمت پایین وسط برگ نقشه
• مقیاس عددی: در قسمت پایین و وسط برگ نقشه و در زیر مقیاس خطی
• اندکس نقشه یا راهمای اتصال برگهای نقشه در سمت راست برگ نقشه و زیر راهنما
• شمال نقشه علامت شمال نشان دهنده شمال شبکه، در قسمت پایین کادر نقشه و در سمت راست ترسیم می شود شمال شبکه همان امتداد محور Y و N است

کادر نقشه

کادر نقشه آخرین موردی است که در استاندارد تهیه نقشه های رقومی توضیح داده شده است که شامل قوائد مشخصی است و دارای ابعاد و اندازه های مشخصی نیز می باشد که در ادامه می توانید تصویر نمونه آن را مشاهده نمایید.

دانلود لژاند سازمان نقشه برداری

نمونه کامل شده کادر نقشه که در تصویر زیر نیز می توانید آن را مشاهده کنید به همراه تمامی مواردی که در لیست محتویات نقشه آورده شده است. را می توانید در ادامه دانلود کنید.

همچنین استاندارد تهیه نقشه های رقومی بزرگ مقیاس که تمامی موارد تولید جداول و لژاند و کادر نقشه در آن به طور کامل شرح داده شده است را می توانید از لینک زیر دانلود کنید.

دانلود نقشه لژاند (اطلاعات حاشیه نقشه) سازمان نقشه برداری

دانلود فایل PDF استاندارد و دستورالعمل تهيه نقشه هاي رقومي بزرگ مقیاس 

+ +